05 - పంచమ స్కంధం

బహుకుటుంబి యగుచు బహు ధనాపేక్షచే
నెండమావుల గని యేగు మృగము
కరణి బ్రేమ జేసి పరువులు వాఱుచు
నొక్కచోట నిలువకుందురెపుడు

పద విభాగం: బహుకుటుంబి, అగుచు, బహు, ధన, ఆపేక్షచేన్ , ఎండమావులన్, కని, ఏగున్, మృగము, కరణిన్, ప్రేమన్, చేసి, పరువులువారుచున్, ఒక్కచోట, నిలువక, ఉందురు, ఎపుడు.

భావం: ఈ మనుషులు తమతమ కుటుంబాన్ని వృద్ధి చేసుకుంటారు .డబ్బు మీద వ్యామోహం పెంచుకుంటారు. లేళ్లు ఎండమావుల వెంట పరుగులు తీసే విధంగా కోరికలను నెరవేర్చుకోవాలనే అత్యాశతో మానవులు ఎక్కడా నిలకడగా ఉండక నిరంతరంపరుగులు పెడుతుంటారు.

---

అల్పధనుడు విశ్రమాస్థానముల దృప్తి
బొందకొరుల ధనము బొందగోరి
యరిగి వారి వలన నవమానముల బొంది
యధికమైన దుఃఖమనుభవించు

పద విభాగం: అల్పధనుడు, విశ్రమ, ఆస్థానములన్, తృప్తిన్, పొందక, ఒరుల, ధనము, పొందన్, కోరి, అరిగి, వారి, వలనన్, అవమానములన్, పొంది, అధికమైన, దుఃఖము, అనుభవించు.

భావం: ధనం తక్కువగా ఉన్నవాడు, అంటే కొద్దిపాటి ఆస్తి మాత్రమే ఉన్నవాడు, తనకు ఉన్న ధనం, గృహం, విశ్రాంతి మందిరాలతో తృప్తి చెందడు. అంతటితో ఊరుకోక పక్క వారి ధనాన్ని కూడా పొందాలనుకుంటాడు. ఆ ప్రయత్నంలో ఇతరుల వలనఅవమానాలు పొందుతాడు. అంతేకాక మరింత దుఃఖాన్ని అనుభవిస్తాడు.

---

అంతగొందఱల్ల నన్యోన్య విత్తాది
వినిమయమున గడుబ్రవృద్ధమైన
వైరములను బొంది పోరాట వొందుదు
రాత్మ చింతలేక యనుదినంబు

పద విభాగం: అంతన్, కొందరు, అల్లన్, అన్యోన్య, విత్త, ఆది, వినిమయమునన్, కడు, ప్రవృద్ధమైన, వైరములను, పొంది, పోరాటము, పొందుదురు, ఆత్మచింత, లేక, అనుదినంబు

భావం: కొందరు డబ్బుకి సంబంధించిన లేదా ద్రవ్యానికి సంబంధించిన లావాదేవీల కారణంగా ఒకరితో ఒకరికి శత్రుత్వం ఏర్పడుతుంది. అంతేకాక ఆ శత్రుత్వం రోజురోజుకీ పెరుగుతుంది. ఇలా నిరంతరం పోరాడే స్వభావంతో ఒకరిమీద ఒకరికి ప్రేమ, అభిమానంలేకుండా పోతాయి.