06 - షష్ఠ స్కంధం

రాముడు రాజకులైక వి
రాముడు భృగుసత్కులాభిరాముడు సుగుణ
స్తోముడు ననురక్షించును
శ్రీమహితోన్నతుడు నద్రిశిఖరములందున్

పద విభాగం: రాముడు, రాజకుల, ఏక, విరాముడు, భృగు, సత్, కులాభిరాముడు, సుగుణ, స్తోముడు, ననున్, రక్షించును, శ్రీమహిత, ఉన్నతుడున్, అద్రి, శిఖరములందున్.

భావం: శ్రీమన్నారాయణ కవచాన్ని పఠించేటప్పుడు సర్వదేవతాస్తుతిలో భాగంగా చేసిన పరశురామ స్తుతి.
రాముడు (పరశురాముడు) రాజవంశాన్ని విడిచి అడవులకు వెళ్లినవాడు. భృగువంశానికే మణివంటివాడు. సుగుణాలకు నిధివంటివాడు. మహేంద్రపర్వత శిఖరాగ్రం మీద నివసించి ఉండే ఉన్నతుడు. అటువంటి మహానుభావుడు అయిన పరశురాముడునన్ను రక్షించుగాక.

---

అకట! దిక్కులకెల్ల దిక్కైన మాకు
నొక్క దిక్కును లేదు కాలూననైన
దిక్కు గావయ్య! నేడె మా దిక్కు జూచి
దిక్కు లేకున్న వారల దిక్కు నీవ

పద విభాగం: అకట, దిక్కులకు, ఎల్లన్, దిక్కు, అయిన, మాకున్, ఒక్క, దిక్కును, లేదు, కాలు, ఊననైన, దిక్కు, కావయ్య, నేడె, మా దిక్కున్, చూచి, దిక్కు, లేకున్నవారల, దిక్కు, నీవ.

భావం: అన్ని దిక్కులకూ పాలకులమైన మాకు కాలుమోపటానికి ఒక్క దిక్కైనా (ఆశ్రయం) లేదు. అందరికీ దిక్కైన (శరణ్యమైన) నువ్వు నేడు మా దిక్కు (వైపు) చూసి, మాకు దిక్కు (రక్షకుడు) గావయ్యా. దిక్కు (అండలేనివారు) లేని వారికి నీవే దిక్కుకదా, ఓ పద్మనాభా!

---

నీ దిక్కు గానివారికి
నే దిక్కును లేదు వెదక నిహపరములకున్
మోదింపదలచువారికి
నీ దిక్కే దిక్కు సుమ్ము! నీరజనాభా!

పద విభాగం: నీ, దిక్కు, కానివారికిన్, ఏ దిక్కును, లేదు, వెదకన్, ఇహ, పరములకున్, మోదింపన్, దలచువారికి, నీ, దిక్కే, దిక్కు, సుమ్ము, నీరజనాభా!

భావం: ‘ఓ పద్మనాభా (నాభిలో పద్మం కలిగి ఉన్న విష్ణుమూర్తి)! నువ్వే ఆధారం (దిక్కు) అనుకోనివారికి ఎంత వెతికినా శరణు (దిక్కు) ఉండదు. ఈ లోకంలో, పరలోకంలో ఆనందంగా ఉండాలనుకునేవారికి నువ్వే ఆధారం,’ అని రామావతారాన్ని స్తుతించారు.

---

కందడు భీతి గుందడు ప్రకంపితమొందడు పెద్దనిద్దురం
జెందడు దత్తఱింపడు విశేషము దప్పడు వైష్ణవీజయా
నందపరైక విద్యను మనంబున దాల్చుచు నుండెగాని సం
క్రందనుడా నిశాచరుని గర్భములో హరిరక్షితాంగుడై

సందర్భం: వృత్రాసురునికి, ఇంద్రుడికి మధ్య జరిగిన యుద్ధంలో ఆ రాక్షసుడు... వజ్రాయుధం సహా ఇంద్రుడిని మింగేశాడు. అయినప్పటికీ నారాయణ కవచ ప్రభావంతో ఇంద్రుడు క్షేమంగా ఉన్నాడని ఈ పద్యంలో వివరించాడు...

పద విభాగం: కందడు, భీతిన్, కుందడు, ప్రకంపితము, పొందడు, పెద్దనిద్దురం, చెందడు, తత్తరింపడు, విశేషము, తప్పడు, వైష్ణవీ, జయ + ఆనంద, పర + ఏక, విద్యను, మనంబున, తాల్చుచున్, ఉండెన్, గాని, సంక్రందనుడు, ఆ, నిశాచరుని, గర్భములో, హరి, రక్షిత + అంగుడై.

భావం: ఇంద్రుడు కందిపోలేదు. భయంతో మానసికంగా కుంగిపోలేదు. వణికిపోలేదు. చనిపోలేదు. తత్తరపాటు చెందలేదు, తన గొప్పతనాన్ని కోల్పోలేదు. నారాయణ కవచ మంత్రవిద్యను మనస్సులో నిరంతరం ధ్యానిస్తూ, వృత్రాసురుడి గర్భంలో ఆనారాయణునిచేత రక్షింపబడుతూ క్షేమంగా ఉన్నాడు.